100 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την Μικρασιατική Καταστροφή και το #Aquafeed24 είναι εδώ για να τιμήσει τις δύο σπουδαίες ομάδες της ελληνικής υδατοσφαίρισης από την… μαγική Σμύρνη – Η ιστορία του Απόλλωνα Σμύρνης και του Πανιωνίου μέσα από την δική μας ματιά!
«Με ένα όνειρο τρελό, όνειρο απατηλό, ξεκινήσαμε οι δυο μας» έγραφε η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου λίγα χρόνια μετά το διωγμό της Σμύρνης. Ωστόσο η συνέχεια του τραγουδιού της σπουδαίας Σμυρνιάς είναι στενάχωρη, ενώ η ιστορία που θα σας αφηγηθούμε είναι γεμάτη χαμόγελα, γεμάτη ζέστη, αγάπη και περηφάνια.
Σήμερα θα πούμε την ιστορία που έγινε ταινία αλλά με το δικό μας τρόπο. Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα υπερεκατονταετές ταξίδι που συνεχίζεται. Τρεις αιώνες, δύο πατρίδες… δύο σύλλογοι. Σήμερα θα μιλήσουμε για τον Απόλλωνα Σμύρνης και τον Πανιώνιο. Δύο ομάδες που ίπτανται, εξασφαλίζοντας και φέτος ένα ευρωπαϊκό εισιτήριο, ο μεν «Ιστορικός» για το Champions League (μετά από 11 χρόνια!) και η δε – «ελαφρά ταξιαρχία» για το Euro Cup. Σήμερα όμως θα μπούμε στη χρονομηχανή και θα πάμε πίσω, πολύ πίσω στα τεφτέρια της ιστορίας και θα μάθουμε για ένα υπέροχο ταξίδι από την αρχή του μέχρι και σήμερα.
Η ιστορία λοιπόν και η παράδοση, έχουν αποδείξει πολλάκις πως ο ερασιτεχνικός αθλητισμός βρίσκει το «σπίτι του», μεγαλώνει και εξελίσσεται στην καρδιά του πολιτισμού… Έτσι λοιπόν και στην Σμύρνη του 1890 γεννήθηκε ο Πανιώνιος. Στην Σμύρνη των «πνευματικών», των «πλουσίων», των διανοούμενων γεννήθηκε η «Πανιώνια Ιδέα» η οποία επιβιώνει μέχρι σήμερα και βλέπει τα «παιδιά της» – τον στίβο, το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, την υδατοσφαίριση – να αναπτύσσονται και να προσφέρουν σπουδαίο έργο στον ελληνικό αθλητισμό. Ιστορικά λοιπόν, ο Πανιώνιος και ο Απόλλωνας εκπροσωπούν κατά κύριο λόγο το προσφυγικό στοιχείο του πληθυσμού της πόλης των Αθηνών, μιας και η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 μετέφερε την έδρα τους από την Σμύρνη στην σημερινή ελληνική πρωτεύουσα, ενώ από το 1940 ο «Ιστορικός» αποτελεί εμβληματικό στοιχείο της Νέας Σμύρνης.
Παράλληλα σχεδόν, ο Απόλλωνας ιδρύθηκε το 1891 και το τμήμα υδατοσφαίρισής του το 1908, ημέρα Κυριακή 28 Ιουνίου. Πίσω τότε η νεοσύστατη ομάδα είχε ήδη ανταγωνισμό να αντιμετωπίσει, καθώς τα σκήπτρα κατείχε ο Πέλοψ Μελαντίας ο οποίος είχε πολύ ισχυρά τμήματα στο υγρό στίβο ενώ διοργάνωνε μέχρι και το 1922 τους Πελόπειους Αγώνες στους οποίους ο Απόλλων συμμετείχε κατευθείαν με την ίδρυση του. Επιπλέον, λίγο πριν την καταστροφή και διωγμό των Ελλήνων της Σμύρνης (1922), συναντάται ιστορικά (από ανεπίσημες πηγές) και η ίδρυση του τμήματος υδατοσφαίρισης του Πανιωνίου – επίσης το 1908. Μάλιστα, τα «Πελόπεια» που προαναφέραμε, λέγεται ότι διεξάγονταν στην προκυμαία της Μελαντίας από το 1906 και ουσιαστικά ήταν ετήσιοι ναυτικοί και κολυμβητικοί αγώνες από τον τοπικό σύλλογο του Πέλοπα. Είναι γνωστό δε, ότι στα τελευταία Πελόπεια του 1922 έγιναν και αγώνες υδατοσφαίρισης μεταξύ των σωματείων Πανιώνιος, Πέλοψ Μελαντίας και Απόλλων Σμύρνης! Όμως, παρά την προσπάθεια για συνέχεια των συγκεκριμένων αγώνων στην Αθήνα δυστυχώς αυτό δεν κατέστη εφικτό. Πέραν αυτού, για την… ιστορία, αθλητής της υδατοσφαίρισης και μάλιστα του Πανιωνίου υπήρξε και ο Αριστοτέλης Ωνάσης στα νιάτα του, πριν αναγκαστεί φυσικά να εγκαταλείψει μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων τον τόπο του.
Δημοσίευμα του 1922 και συγκεκριμένα της εφημερίδας «Πατρίς» αποτυπώνει, μάλιστα, και την προσπάθεια διεκδίκησης των… σκήπτρων από τον Πέλοπα, λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή:
«Επίσης προβλέπεται πολύ πεισματώδης ο αγών του Ουότερ Πόλο καθότι οι ομάδες του Πανιωνίου και του Απόλλωνος θα προσπαθήσουν να διεκδικήσουν τα σκήπτρα άτινα κατέχει ο Ναυτικός Σύλλογος Πέλοψ». Δημοσίευμα που καταλήγει με την παρακάτω σύσταση του συντάκτη, που αποδεικνύει ότι η διαιτησία ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα μόνιμο θέμα συζήτησης: «Και μίαν φιλικήν σύστασιν έχω να κάμω προς τον διαιτητήν, να εκτελέση το καθήκον του ευσυνειδήτως και χωρίς να μεροληπτή προς ουδένα ίνα μη γεννηθούν παράπονα από κανένα, δια τα τυχόν αδικήματα»!
Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της εφημερίδας «Αμάλθεια», της μακροβιότερης και μιας από τις εγκυρότερες ελληνικές εφημερίδες που εκδίδονταν στη Σμύρνη πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, που αναφέρει: «Το Δ. Συμβούλιον του εν Μελαντία Γυμ. Συλλόγου «Πέλοπος» ποιεί γνωστόν ότι αι Δ΄. Λεμβοδρομίαι γενήσονται την 28 Ιουνίου 1908 ημέραν κυριακήν. Επίσης δηλοί ότι εκτός των συνήθων αγωνισμάτων ων το σχετικόν πρόγραμμα δημοσιευθήσεται προσεχώς προσετέθη και το ωραίον και όλως άγνωστον ενταύθα αγλλικόν θαλάσσιον αγώνισμα Water-Polo». Την παραμονή των αγώνων νέο δημοσίευμα της Αμάλθειας ενημέρωνε πως την επομένη θα πραγματοποιούταν «παρά την ακτήν του προαστείου Μυρακτή το αγλλικόν αγώνισμα της υδατοσφαιρίσως εις το οποίον θέλουσι συμμετάσχει τέσσαρες γυμναστικαί ομάδες εν αίς δύο του Πέλοπος και ανά μία των έτερων γυμναστικών σωματείων της πόλεώς μας». Δηλαδή ο Απόλλων και ο Πανιώνιος!
Και αργότερα…στον Πειραιά:
«Εις τον όρμον Κουμουνδούρου (Τουρκολίμανο), σήμερον Κυριακήν τελείται αγών ουώτερ-πόλο μεταξύ των ομάδων Πανιωνίου Σμύρνης και Εθνικού Ομίλου Φιλάθλων Πειραιώς-Φαλήρου» (18/07/1926, εφημερίδα “Αθλητικός Κόσμος” τεύχος 11).
Όπως βλέπετε λοιπόν, Απόλλωνας και Πανιώνιος τα κατάφεραν! Παρά τον ξεριζωμό, τον πόνο και την ανείπωτη θλίψη που προκάλεσε η Μικρασιατική Καταστροφή το Φθινόπωρο του 1922, άντεξαν και άνθισαν στην Ελλάδα της σύγχρονης εποχής. Σύμφωνα με την επίσημη αλληλογραφία της ομάδας, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου το τμήμα υδατοσφαίρισης διατηρήθηκε και άντεξε, αφού υπάρχει μάλιστα και μαρτυρία για παιχνίδι πόλο μεταξύ του Απόλλωνα και της ομάδας του Πολεμικού Ναυτικού όπου ο Απόλλων ηττήθηκε εκεί με 8-0. Πόσο μαγικό πράγμα ο αθλητισμός, μοιάζει με πραγματικό λουλούδι στη λάσπη, εκεί όπου κυριαρχεί το έρεβος και ο πόνος μπορεί να γεννήσει τα πιο αληθινά χαμόγελα…
Όντας ένα από τα αρχαιότερα σωματεία που ιδρύθηκαν (τότε επί οθωμανικής αυτοκρατορίας) – μαζί με τον Απόλλωνα -, ο Πανιώνιος είδε το σύγχρονο πια τμήμα υδατοσφαίρισής του να «ξεπηδά» στην Αθήνα το 1985 με αφετηρία την τότε Δ’ Εθνική Κατηγορία Ανδρών. Πολύ γρήγορα – το 1986 – η ανδρική ομάδα φτάνει στην άνοδο για την Γ’ Εθνική, ενώ έως το 1989 η αλματώδης εξέλιξη του τμήματος οδήγησε στην Β’ Κατηγορία. Την αμέσως επόμενη χρονιά η αναδιάρθρωση των κατηγοριών, οδηγεί μέσω αγώνα κατάταξης την ομάδα στην Α2. Η άνοδος αυτή ήταν η σημαντικότερη έως τότε επιτυχία του τμήματος που ωστόσο χωρίς το απαιτούμενο υπόβαθρο αργότερα, καταλαμβάνει την 9η θέση και οδηγείται στην Β’ Εθνική.
Φυσικά, και ο δρόμος για την ομάδα του Απόλλωνα όπως αποδεικνύει η ιστορία, μόνο στρωμένος με ροδοπέταλα δεν ήταν. Μάλιστα έφτασε η μέρα που το σωματείο προσωρινώς δεν άντεξε… Όμως επειδή η αγάπη για τον αθλητισμό αλλά και για την ομάδα είναι «οδηγός» στην καρδιά ορισμένων ανθρώπων, ευτυχώς για μας και ευτυχώς για όλους δηλαδή, ο Απόλλων Σμύρνης επέστρεψε βήμα – βήμα.
Έχοντας αναφέρει πια τα κομβικότερα σημεία για τις δύο σμυρνιώτικες ομάδες από τις προηγούμενες δεκαετίες, ήρθε η στιγμή να κάνουμε ένα… fast forward στην ιστορία και να φτάσουμε λίγο πιο κοντά στο σήμερα. 2004 – Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνας και πέντε παίκτες του Πανιωνίου φτάνουν με την Εθνική Ανδρών μια ανάσα πριν το Ολυμπιακό βάθρο και το μετάλλιο (4η θέση). Οι Κώστας Λούδης, Πέτρε Σάντα, Γιώργος Ρέππας, Γιώργος Αφρουδάκης και Θοδωρής Καλακώνας άφησαν την δική τους ιστορία μέσα στο… νερό, τόσο με το «κυανέρυθρο» όσο και με το γαλανόλευκο σκουφάκι.
2005-2006: Ο Γιάννης Γιαννουρής αναλαμβάνει τα ηνία του Πανιωνίου. Δίνεται μεγαλύτερο βάρος στα τμήματα υποδομής, από τα οποία βγαίνουν ταλαντούχοι παίκτες: Μπεριστιάνος, Παπαδόγκωνας, Φλέγκας ενώ έρχονται σε μικρή ηλικία οι Μοίραλης και Μουρίκης. Όλοι είναι στελέχη των τότε μικρών εθνικών ομάδων και μέχρι το 2009 πολλοί είχαν κληθεί στην Εθνική Ανδρών. Ο «Ιστορικός» τότε τερμάτισε στην 3η θέση στο Πρωτάθλημα της Α1 και έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος, όπου ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό, όμως αποκορύφωμα της περιόδου αυτής ήταν το Final-4 του LEN Trophy όπου έδωσε για πρώτη φορά το «παρών».
2007-2008: Με νέο προπονητή τον Κώστα Λούδη, ο Πανιώνιος διατήρησε το Χάλκινο μετάλλιο σε Πρωτάθλημα και Κύπελλο, ενώ ταυτόχρονα «πετάει» για… Champions League, πάντα με καλοδουλεμένους και πλέον έμπειρους παίκτες όπως: Θωμάκος, Γκέργκελι, Μουρίκης, Μπεριστιάνος και Λιοτσάκης.
Ακολουθεί μια τριετία που ο σύλλογος πρωταγωνιστεί σε Ελλάδα και Ευρώπη, χωρίς να καταφέρει να κατακτήσει κάποιον τίτλο, αν και από το 2008 ως το 2011 κατάφερε να φτάσει σε οκτώ τελικούς. Συγκεκριμένα, ο Πανιώνιος βρέθηκε δύο φορές φιναλίστ στο Πρωτάθλημα (2009, 2010), τέσσερις φορές στο Κύπελλο (2008, 2009, 2010, 2011), όπου αντιμετώπισε τον πανίσχυρο Ολυμπιακό και δυο φορές στο LEN Trophy (2009, 2011). Δυο φορές στάθηκε ιδιαίτερα άτυχος: το 2009 στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων που ηττήθηκε στα πέναλτι και το 2010 στον τελικό Κυπέλλου Ελλάδος, όπου είχε χάσει στην παράταση. Μεγάλοι… αστέρες της ελληνικής υδατοσφαίρισης συνέβαλλαν στην εκρηκτική ευρωπαϊκή πορεία του Πανιωνίου μέχρι και το 2011, με το τότε ρόστερ να περιλαμβάνει επίσης και τους: Κοκκινάκη, Μάζη, Κουκή, Φλέγκα, Κουτσιαλή και τους νεότερους Καπότση και Γαλανίδη, με καθοδηγητές αρχικά τον Μάκη Βολτυράκη και αργότερα τον Δημήτρη Σελετόπουλο. Αργότερα, το 2012-2013 ο Κώστας Πασλής και μεταγενέστερα την ίδια χρονιά ο Αλέκος Βάσσος ανέλαβαν τον «Ιστορικό» και μαζί ένα υπέροχο… μείγμα παικτών, νεαρών και εμπειρότερων, συνεχίζοντας την σπουδαία πορεία του συλλόγου στην Α1, διαδεχόμενοι τον Βασίλη Τσάβαλο στην προπονητική ηγεσία (2011-2012).
Φτάνουμε λοιπόν, αισίως στο 2014… Μήνας Ιανουάριος. Γιώργος και Ζάχος Αφρουδάκης συγκροτούν ή αν θέλετε… «επανιδρύουν» το τμήμα κολύμβησης – υδατοσφαίρισης του ΓΣ Απόλλων Σμύρνης! Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η ανδρική ομάδα, «παίρνει… μπρος» με προπονητή, φυσιοθεραπευτή και παίκτες με κύρια χαρακτηριστικά την εμπειρία και το ήθος, χωρίς καμία ανταμοιβή, οικονομική ή υλική.
2013-2014: Ο Κωνσταντίνος Δάνδολος και οι παίκτες του Απόλλωνα, με ελάχιστες προπονήσεις σκαρφαλώνουν στην Β’ Εθνική, ως Πρωταθλητές της Γ’ κατηγορίας από όπου ξεκίνησε τα πρώτα της βήματα η «ελαφρά ταξιαρχία» και σε πολύ λίγα χρόνια… εκτινάχθηκε!
2014-2015: Δεύτερη διαδοχική άνοδος για τον Απόλλωνα Σμύρνης, ο οποίος με έμπειρους αθλητές στην σύνθεσή του σημειώνει στο Πρωτάθλημα της Β’ Εθνικής: 15 νίκες, μία ισοπαλία και μία ήττα. Ο Γιώργος Ρέππας (βασικός τερματοφύλακας της Εθνικής Ελλάδος), ο Δημήτρης Τσίκλος και ο Γιάννης Σαλπέας έβαλαν αναμφίβολα το… «λιθαράκι» τους στην άνοδο αυτή ως την Α2 Ανδρών για τον Απόλλωνα, όμως όλα όσα διηγούμαστε, ήταν μόνον η αρχή.
2015-2016: Η «ελαφρά ταξιαρχία» φτάνει αήττητη στο Final-4 του Πρωταθλήματος της Α2, όμως στα ημιτελικά συναντά τον έτερο… Πανιώνιο και γνωρίζει την ήττα που (προσωρινά) της κόστισε την άνοδο στην μεγάλη κατηγορία, με τον «Ιστορικό» και τον ΝΟ Πατρών να παίρνουν το εισιτήριο για την Α1 εκείνη την σεζόν.
2016-2017: Ο Γιάννης Κατρουζανάκης «κρεμά» το σκουφάκι του Απόλλωνα και αποσύρεται από την ενεργό δράση, ωστόσο αναλαμβάνει τα ηνία της ομάδας και κατακτά την πολυπόθητη άνοδο στην Α1 των Ανδρών, πανηγυρίζοντας με την «ελαφρά ταξιαρχία» ένα ιστορικό επίτευγμα, ένα σπουδαίο πρώτο βήμα και μαζί τον τίτλο του Πρωταθλητή της Α2 Ανδρών.
2017-2018: Μια σεζόν που ο Απόλλων στόχευε απλά στην παραμονή στην Α1 Ανδρών και έφτασε στα… πλέι-οφ του Πρωταθλήματος τερματίζοντας 6ος και δίνοντας συγκλονιστικούς αγώνες. Κάπου εδώ να σημειωθεί, ότι από εκείνη την χρονιά, ανελλιπώς, ο Απόλλωνας αναδεικνύει κάθε χρόνο τον πρώτο σκόρερ του Πρωταθλήματος της Α1 Ανδρών! Πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης τότε, είχε αναδειχθεί ο Νικολά Μοσκόφ με 86 γκολ (αργότερα: Νικολά Μοσκόφ 112 γκολ 2018-2019, Νικολά Μοσκόφ 86 γκολ 2019-2021, Αλέξανδρος Γούνας 73 γκολ 2020-2021, Αλέξανδρος Γούνας 104 γκολ 2021-2022).
24/05/2019 – Η μέρα που η ιστορία γράφτηκε χρυσή…
Ο Απόλλων κερδίζει τον Εθνικό 9-5 και προκρίνεται στο Champions League για πρώτη φορά στην ιστορία του συλλόγου, όχι μόνο στην υδατοσφαίριση αλλά σε οποιοδήποτε άθλημα! Σε ένα πολύ επεισοδιακό παιχνίδι τότε, η ομάδα του Γιάννη Κατρουζανάκη, ο οποίος μάλιστα είδε το παιχνίδι από την εξέδρα λόγω τιμωρίας στο προηγούμενο παιχνίδι, πήρε τη νίκη και έκανε το 2-1 έχοντας πρώτο σκόρερ το Θεοδόση – Παπαλουκά με 3 τέρματα. Συνολικά εκείνη την χρονιά, η «ελαφρά ταξιαρχία» ολοκλήρωσε την απίστευτη πορεία της στο Πρωτάθλημα φορώντας επίσης για πρώτη φορά το Χάλκινο μετάλλιο στον θεσμό… Κοιτώντας φευγαλέα πίσω στον χρόνο, δεν βλέπει κανείς μονάχα πρόοδο και εξέλιξη. Βλέπει αλματώδη βήματα με μεράκι, πολλή δουλειά και αγάπη για αυτόν τον Σύλλογο. Θα μας πείτε: «Ναι, αλλά σε κάθε σύλλογο αυτό συμβαίνει και επιδιώκεται»! Προφανώς, όμως σήμερα έχουν την τιμητική τους οι… Σμυρνιώτες.
Τα οκτάλεπτα: 2-0, 1-1, 4-1, 2-3
Απόλλων Σμύρνης (Γιάννης Κατρουζανάκης): Γαλανίδης, Ραμίρεζ, Μητρόπουλος, Σαρτζετάκης, Μοσκόφ 2, Θεοδόσης – Παπαλουκάς 3, Παπαδόπουλος Γεώργ. 2, Μαυρωτάς Λ., Παπαγεωργίου 1, Δερμιτζάκης Δ., Γραμματικός 1, Αλαμάνος, Κουμής, Γιαννουρής, Ξανθόπουλος
Εθνικός (Φάνης Κουντουδιός): Καραμπέτσος, Τζώρτζης, Θαλασσινός, Τεσάνοβιτς, Καλαϊτζής 1, Λιαπάκης 1, Παπαδόγκωνας 2, Καραβιώτης, Φώσκολος, Μπεριστιάνος, Ματθαίου, Βαλλιανάτος, Σπηλιόπουλος, Πρωτοψάλτης 1, Ξυλούρης.
Όμως, κάπου εδώ θα βάλουμε τελεία στα… αγωνιστικά και θα μιλήσουμε για μια σπουδαία κίνηση που έγινε το 2019. Μια πρωτοβουλία που πριν 3 χρόνια, στις 26 Σεπτεμβρίου, ένωσε τον Απόλλωνα Σμύρνης με τον Πανιώνιο και «άγγιξε» ιδιαίτερα την κοινότητα του υγρού στίβου, ξύπνησε μνήμες και μας θύμισε κομμάτια της ιστορίας που στην βάση τους είχαν μαζί, τις δύο ομάδες από την Σμύρνη. Ο Πανιώνιος και ο Απόλλων δεν έχουν αποκλειστικό τους κοινό μονάχα τον τόπο προέλευσης. Η ιδιαίτερη πατρίδα, η Μικρασιατική Καταστροφή, η «αναγέννηση» στην Ριζούπολη και την Νέα Σμύρνη είναι δεδομένα πάνω στα οποία συνδέονται νοητά, αλλά βαθύτερα οι δύο σύλλογοι… και έτσι, τίμησαν την ιστορία που μοιράζονται, κάλεσαν όλους τους φιλάθλους του υγρού στίβου (και όχι μόνο) – μικρούς και μεγάλους – και τίμησαν σε μια υπέροχη εκδήλωση μνήμης τον εθνοϊερομάρτυρα Μητροπολίτη Σμύρνης, Χρυσόστομο (2019 – Σεράφειο). Ένας φιλικός αγώνας μεταξύ των δύο ομάδων, όπου Απόλλων και Πανιώνιος ένωσαν τις δυνάμεις τους με νικήτρια την… Σμύρνη.
Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος συνέβαλλε τα μέγιστα στην πορεία των δύο ιστορικών Συλλόγων στη Σμύρνη, καθώς μεταξύ των υπόλοιπων δράσεών του ήταν εκείνος που βρήκε τη λύση για τη στέγαση του Πανιωνίου (όταν ξαφνικά έμεινε χωρίς γήπεδο) το 1910 σ’ έναν χώρο ακριβώς δίπλα από το νεκροταφείο της Ελληνορθόδοξης κοινότητας της Σμύρνης. Ήταν εκείνος που προσυπέγραψε με τη σφραγίδα της Ιεράς Μητρόπολης Σμύρνης και ευλόγησε με ιδιόχειρο σημείωμα τον Κανονισμό του Γυμναστικού Συλλόγου Απόλλων Σμύρνης με τα εξής λόγια: «Ο Σμύρνης Χρυσόστομος επικυροί επ’ ευλογήσει». Ακόμη εκτός του ότι είχε ανακηρυχθεί επίτιμος Πρόεδρος του Πανιωνίου Γυμναστικού Συλλόγου, παρακολουθούσε όλα τα αθλητικά δρώμενα της πόλης της Σμύρνης και συνέβαλλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη όλων των Σωματείων. Η… τύχη, μάλιστα, τα έφερε έτσι ώστε το νυν γήπεδο του Απόλλωνα στη Ριζούπολη να χτιστεί δίπλα από Νεκροταφείο (το Β’ Αθηνών), όπως κι εκείνο του Πανιωνίου στη Σμύρνη, γεγονός που οδήγησε τον τότε πρόεδρο του Απόλλωνα, Δημήτριο Μαρσέλλο, να αναφωνήσει στα εγκαίνια του γηπέδου στις 17/10/1948: «Χρυσόστομε Σμύρνης ξύπνα κάτω από τα κυπαρίσσια να ιδής ότι ημείς οι επιζώντες νεότεροι την επιθυμίαν σου κάτω από τα κυπαρίσσια την εκπληρούμε…».
«Η ιστορία, η μνήμη, η παράδοση μπορούν να έχουν συνέχεια μέσα από τον αθλητισμό και αυτό είναι κάτι που εμείς ως χώρα πρέπει να το καλλιεργήσουμε», είχε αναφέρει στην ομιλία του για την έναρξη της εκδήλωσης μνήμης και επετείου τότε, ο ΓΓΑ Γιώργος Μαυρωτάς και αν μη τι άλλο το συμμεριζόμαστε, συμβάλλοντας σε αυτή την προσπάθεια.
«Μάνα Σμύρνη, σήμερα παίζουν τα παιδιά σου»…
…είδατε σε φωτογραφία παραπάνω και το επαναλαμβάνουμε με περίσσεια συγκίνηση. Ολοκληρώνοντας το ταξίδι με την δική μας μηχανή του χρόνου και φτάνοντας στο σήμερα, Πανιώνιος και Απόλλωνας έδωσαν μια σπουδαία μάχη μεταξύ τους για το Χάλκινο μετάλλιο στο φετινό Πρωτάθλημα. Μια μάχη που έληξε με «ευρωπαϊκά εισιτήρια» και για τους δύο – ήταν δεδομένο αυτό. Ο δε «Ιστορικός» επιστρέφει στα προκριματικά του Champions League μετά από μια σπουδαία χρονιά, η μεν «ελαφρά ταξιαρχία» πετάει για… Euro Cup την επόμενη σεζόν και αμφότεροι πανηγύρισαν για το μοναδικό αυτό φινάλε, με άρωμα… Σμύρνης και όλους τους παίκτες να αγκαλιάζονται στον τελευταίο αγώνα μέσα στο νερό. Συνοδοιπόροι στην προσφυγική ιστορία, συνοδοιπόροι στον αθλητισμό, συνοδοιπόροι στον υγρό στίβο και πλέον συνοδοιπόροι σε Ελλάδα και Ευρώπη.
«Σμύρνη μου αγαπημένη»…
Επιμέλεια: Δέσποινα Μπαλαχτάρη / Γιώργος Φραγκάκης