Κάθε δευτερόλεπτο της ημέρας που περνάει ο αθλητισμός ανά τον κόσμο παράγει ιστορία. Αυτό που έχει ενδιαφέρον, πέρα από την καταγραφή της ιστορίας του «παρόντος», είναι η αναζήτηση της αρχής της. Θα μου πείτε δεν υπάρχει αρχή στην ιστορία, σωστά. Υπάρχουν όμως «κόκκινες πινέζες» στο αιώνιο χρονοδιάγραμμα της. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν θα σηκώσουμε τις «κόκκινες πινέζες» και θα διαβάσουμε τα όσα κρύβουν από κάτω.
Το ταξίδι μας ξεκινάει δύο αιώνες πίσω, το 19ο, εκεί όπου τα πράγματα ήταν ακόμα υπό διαμόρφωση, και το ομορφότερο άθλημα στον κόσμο ήταν σχεδόν άγνωστο στην παγκοσμιότητα του πλανήτη. Μπαίνοντας στη χρονομηχανή μας πληκτρολογούμε στον «πίνακα επιλογής» – Σερβία, Σόμπορ 1887. Το πληκτρολογήσατε; Φύγαμε για ένα τουρ κοινωνικοαθλητικής ιστορίας.
Το κανάλι Βελίκι Μπάτσκα γεμάτο από αθλητές αλλά και απλούς πολίτες που κολυμπούσαν στις δύο άκρες, έκαναν την προπόνηση τους ενώ υπήρχαν γύρω εκατοντάδες κάτοικοι του Σόμπορ οι οποίοι του επευφημούσαν και ζητωκραύγαζαν για εκείνους. Το Σόμπορ την εποχή εκείνη ήταν μία ελεύθερη βασιλική πόλη της Αυστροουγγρικής Μοναρχίας.
Το σωτήριο έτος 1887 η Μαρία Τερέζα έστειλε αξιωματούχους στο Σόμπορ προκειμένου να διοικήσουν σε κάποια κομμάτια της περιοχής, αλλά και να διδάξουν τους ντόπιους διάφορους κλάδους του αθλητισμού. Εκεί έγινε η αρχή… Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και ο πρώτος κολυμβητικός σύλλογος στο σπίτι της οικογένειας Τούρσκι, όπου και μία άλλη επιφανής οικογένεια της εποχής προσέφερε μερικά όργανα γυμναστικής. Αρχικά εξασκήθηκαν στην ξιφασκία ενώ το 1889 οργανώθηκε και το κολυμβητικό τμήμα. Ουσιαστικά εκεί άρχισαν να παίρνουν τα πράγματα το δρόμο τους, ξεκινώντας με τους κολυμβητικούς αγώνες τριών χιλιομέτρων. Πισίνες δεν υπήρχαν, οι αγώνες διεξάγονταν στα κανάλια των ποταμών.
Το πόλο έπρεπε να κάνει τη δική του υπομονή για να φτάσει μέχρι το Σόμπορ, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Η αλλαγή αυτή συνδυάζεται με ένα όνομα, αυτό του Isvan Jonas. Ο λόγος για αυτό είναι ότι ο Γιόνας ήταν ο άνθρωπος που το 1905 έφερε την πρώτη μπάλα πόλο στην πόλη, προερχόμενη από την Ουγγαρία. Και εκεί ξεκίνησαν όλα.
Με μπάλα πλέον να είναι «παρούσα»…όλα ήταν έτοιμα για το παιχνίδι και τα μέλη της Sombor Sports Association (SSU), έπαιξαν το πρώτο τους ματς «κάτω από την παλιά αχλαδιά» στο κανάλι «Μεγάλη Μπάτσκα». «Εκείνη την εποχή, αυτό το άθλημα έγινε τόσο δημοφιλές στο Sombor που σύντομα είχαμε τόσες πολλές ομάδες υδατοσφαίρισης από την ίδια πόλη, οι οποίες αργότερα πήγαιναν παντού για να παίξουν στην ευρύτερη περιοχή», αφηγείται ο Dimitrijević (σήμερα ο πρόεδρος του Κολυμβητικού και Υδατοσφαίρισης Ομίλου «Polet») για το BBC στα σερβικά.
Όπως είναι φυσικό, η υδατοσφαίριση σταμάτησε κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο, στο νεοσύστατο Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, το Σόμπορ έγινε η πρωτεύουσα της υδατοσφαίρισης και οι παίκτες αυτής της πόλης στο Bač ήταν οι πρώτοι πρωταθλητές της χώρας στις 11 Ιουλίου 1921, όταν δεν δέχθηκαν ούτε ένα τέρμα.
Στο μεταξύ, η εθνική ομάδα υδατοσφαίρισης της Γιουγκοσλαβίας και της Σερβίας πριν γίνει πλουσιότερη κατά 94 μετάλλια από τις μεγάλες διοργανώσεις, το πρώτο της γκολ σημείωσε ένας άλλος «Σομποϊανός», ο Νέναντ Πόποβιτς, σύμφωνα με σερβική εφημερίδα.
Οι νότιες περιοχές που δημιούργησαν το δικό τους κρατικό πρωτάθλημα, περιλάμβαναν όλη τη σημερινή Βοϊβοντίνα και μερικές μικρότερες νότιες περιοχές της σημερινής Ουγγαρίας.
Ο αθλητισμός στην Ουγγαρία ήταν πιο ανεπτυγμένος, επομένως η κυβέρνηση εκεί, για να μην ανακατεύει ανταγωνιστές από τις νότιες περιοχές της μοναρχίας με Ούγγρους αθλητές, ίδρυσε το πρωτάθλημα της Νότιας Ουγγαρίας.
Μέχρι το 1924, οι κάτοικοι της Σόμπορ συγκέντρωσαν τρεις τίτλους του κρατικού πρωταθλήματος και μόνο το 1923 δεν τα κατάφεραν. Ο λόγος είναι απλός – ο Đorđe Lugumerski, ο καλύτερος σκόρερ, και ο Đerđ Sentđerđi, πρωταθλητής και κάτοχος κρατικού ρεκόρ στην κολύμβηση εκείνη την εποχή, ο οποίος έπαιζε επίσης πόλο, υπηρέτησαν στρατιωτική θητεία εκείνη τη χρονιά, σύμφωνα με το βιβλίο “PVK Polet”.
Εκείνη την εποχή, οι δυο τους ήταν από τους καλύτεροι πολίστες στο Βασίλειο του SHS, όπως αποδεικνύεται από μία άλλη ιστορία του ίδιου έτους. Όλα ξεκίνησαν όταν η εθνική ομάδα κλήθηκε σε τουρνουά στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, με αφορμή τον εορτασμό για τα 620 χρόνια ύπαρξης της πόλης.
Η JPS ζήτησε από τον στρατό να αφήσει ελεύθερους καθηκόντων από το στρατό, τον Lugumerski και τον St. Djerji για λίγο περισσότερο από ένα μήνα, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.
Η εθνική ομάδα δεν ταξίδεψε τότε στη Σουηδία, γιατί έκριναν ότι «δεν έχουν τίποτα να πετύχουν χωρίς αυτούς τους δύο», λέει ο Dušan Kolundžija.
«Δεδομένου ότι οι προσπάθειές μας να πάρουμε άδεια ταξιδιού για δύο από τους καλύτερους παίκτες μας δεν ήταν επιτυχείς, η Εθνική αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την αποστολή», αναφέρει η αλληλογραφία μεταξύ JPS και SSU από το 1923.
«Μια πιο αδύναμη ομάδα, ειδικά χωρίς τον Λουγκουμέρσκι, δεν θα μπορούσε να εκπροσωπήσει επαρκώς τα χρώματα της χώρας μας», προστίθεται στην εξήγηση.
Όταν το Σόμπορ γέννησε… ιστορίες!
Εκτός από το γεγονός ότι ήταν γνωστοί ως οι καλύτεροι πολίστες σε όλο το βασίλειο, οι Đorđe Lugumerski και Đerđe Sentđerđi άφησαν πίσω τους αρκετές ιστορίες, οι οποίες έχουν περάσει από γενιά σε γενιά στο Σόμπορ και είναι ακόμα ζωντανές.
Ο Kulundžija, ο οποίος γνώριζε προσωπικά τον Lugumerski μοιράστηκε λοιπόν ένα πολύ αστείο περιστατικό της εποχής…
«Τότε υπήρχε το Green Island, ένα νησί στον Δούναβη μεταξύ της σημερινής Σερβίας και της Κροατίας: Ο Πλάτα (όπως έλεγαν τον Λουγκουμέρσκι) πήγε εκεί, ήπιε όλη τη νύχτα, οι Ρομά έπαιζαν για αυτόν, αλλά κάποια στιγμή κατάλαβε ότι δεν είχε άλλα χρήματα».
Και τι κάνει λοιπόν;
«Περνάει κολυμπώντας τον Δούναβη, παίρνει τα χρήματα και τα βάζει σε μια πλαστική σακούλα, μετά στα μαγιό του, επιστρέφει και τους είπε να συνεχίζουν να παίζουν»
Αργότερα συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 1924, και στα προκριματικά κολύμπησε με τον περίφημο Βάισμουλερ. Αυτός ήταν περίφημος Αμερικανός κολυμβητής και πολίστας, πέντε φορές Ολυμπιονίκης, που έγινε γνωστός και στη μεγάλη οθόνη με τον ρόλο του Ταρζάν.
Ωστόσο ο Λουγουμέρσκι δεν έδειξε τις ικανότητες του στην κούρσα και ο λόγος δεν ήταν η νευρικότητα επειδή ένας μεγάλος πρωταθλητής κολυμπούσε δίπλα του. Η αιτία ήταν ότι δεν είχε κολυμπήσει ποτέ σε πισίνα πριν, αλλά μόνο σε ποτάμι, οπότε το αποτέλεσμά του ήταν ενάμιση λεπτό απόκλιση από το αποτέλεσμα που είχε πριν καθώς δεν ήξερε πώς να διαχειριστεί το σώμα του εντός της πισίνας.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως και ο Πρώτος, οδήγησε στο άδειασμα του Sombor Strand και κολυμβητές και παίκτες κολύμπησαν ξανά στο κανάλι Veliki Bačka μετά το 1945.
Το κολυμβητήριο του Σόμπορ σήμερα…
